Yüksek sadakat anlamına gelen High Fidelity kelimesinin kısaltmasından oluşan HiFi teknolojisi, dinlediğiniz sesin orijinal kayıt ve performansına yakın bir biçimde yeniden üretilmesini amaçlamaktadır. Temelde Hi-fi sistemler bas, mid ve tiz driverlarının ayrı katmanlardan ve crossoverlardan sürüldüğü, 8 ve 15 inç çaplı büyük woofer’ların kullanıldığı gerçek analog ses değerine en yakın seviyede ses üretebilen sistemlerdir. Hifi player, hifi hoparlör ve hi-fi kulaklıkların asıl amacı en az kayıpla, dinlediğiniz müziğin canlı bir konserdeki gibi evinizin içerisinde konforlu şekilde dinlenebilir olmasını sağlamaktır.

Temelde kayıt sırasındaki orijinal ses kaydının karışmadan dinlenebilir olmasını sağlayan hi-fi sistemlerde, sahne performansında alacağınız tadı evinizde de tatmanız için hifi sistem setuplarının nasıl kurulacağını bilmeniz gerekmektedir. Hifi sistem kurulumlarında ilk dikkat edilmesi gereken şarkı ya da müziği dinleyeceğiniz ortamın genişliğinin yeterli olmasıdır. Hifi kurulumda sistem alanının büyüklüğü kullanacağınız hifi hoparlörün büyüklüğü ve kapasitesini de doğrudan etkileyecektir. Kişisel zevklerinize göre dizayn edebileceğiniz hifi ses sistemleri size bir şarkı dinlemenin ötesinde yaşama dair bakış açısı sunacağı için konforlu ve geniş bir dinleme odası kurmanız ses kalitesinden alacağınız zevkte artışa yol açacaktır.

İster amfi yani amplifikatörü kendi içerisinde olan aktif hoparlörlerden oluşan bir sistem isterseniz de pasif hoparlör ve hifi amplikatörlü bir sistem kurmuş olun dinleyeceğiniz müzik ve şarkının ses formatı ikinci önemli konu olarak karşımıza çıkıyor. Hifi sistemler FLAC ve WAV gibi yüksek çözünürlüklü olarak kaydedilen ve hifi cihazlarımızda depolanan ses dosyalarıyla anlam kazanmaktadır. Geleneksel anlamda yoğunlukla çevrim içi müzik platformları ve müzik çalarlarda kullanılan MP3 gibi sıkıştırılmış ses formatları hifi ses formatlarına kıyasla daha geniş dinamik aralık ve daha ince ayrıntılar üretmesi nedeniyle Türkçe’ye hifi düşkünü olarak çevirebileceğimiz hifi freakler için yetersiz görülmektedir. Yüksek ses kaliteli amplifikatörler ve hifi hoparlör modelleri arasında seçim yaptıysanız sonra ki aşama dijital ve analog dönüştürücüler olan dac’ler ile hi-fi sisteminizi geliştirmekten geçiyor. Dac bir hifi sistemiyle daha temiz ve doğal ses elde etmenizi sağlayacağı için özellikle oda akustiğine dikkat edilerek hazırlanan hifi sistem setuplarında geniş dağımlı hoparlörler ile size yüksek ses kalitesi sunacaktır.

Günümüzde ses endüstrisinde yüksek çözünürlüklü ses gün geçtikçe standart haline geldi. Bu standartlaşma süreci geleneksel CD’lerin ses kalitesini aşan yüksek ses kalitelerini dinlememize yol açan hifi ses cihazlarının daha ulaşılabilir bir hal almasını ve yüksek çözünürlüklü seslerin çevrim içi müzik platformlarına yer almasına yol açmıştır. Yüksek çözünürlüklü ses ya da diğer adıyla hi-res (high resolution) audio, cd kalitesinden daha yüksek çözünürlükle yani 16bit/44.1kHz çözünürlüğünden daha yüksek kayıtların yapılması gerekmektedir. Elbette işin matematiği bu kadar kolay değil, mp3 formatında bir kaydı veya 16bit/44.1 kHz CD kaydını alıp 24bit/192kHz olarak tekrar örnekleme işlemine sokmak bu ses kaydını kaydın orijinal kaydının bu şekilde yapılmaması nedeniyle Hi-Res Audio sınıfına sokmuyor.

Peki, DVD ses kayıtları Hi-Res oluyor mu diye düşünüyorsanız, bu sorunun cevabını evet olarak yanıtlayabiliriz. DVD’ler 16bit/48kHz örnekleme hızına sahip olması ve tanımlamaya göre Hi-Res ses kayıtlarının örnekleme frekansı olarak 44.1kHz ve 48kHz’nin katlarına sahip olması nedeniyle, DVD-Audio ile birlikte Blu-Ray diskler Hi-Res kayıtların arasına girmektedir. Çevrimiçi müzik platformlarında ise örnekleme oranları ve bit derinlikleri daha da yukarı çıkmaktadır. Örneğin Tidal ve Apple Music gibi çevrimiçi müzik platformlarında sıklıkla kullanılan FLAC, 24bit/96kHz FLAC ve 24bit/192kHz FLAC şarkı formatı gibi formatlara sahiptir. Elbette Hi-Res müzik formatları yalnızca FLAC olarak değil stereo ve multichannel çok kanallı sürümlere sahip 32bit/384kHz DXD, DSD64, DSD128, DSD256 hifi formatları da bulunmaktadır.

Örnekleme hızı ya da örnekleme oranı analog sinyalin dijital ses dönüştürülme sürecinde saniyede kaç defa örneklendiğini ifade etmektedir. Yüksek örnekleme frekansı ve oranı analog ses dalgalarından dijital sese dönüşüm konusunda katkı sağlayarak yüksek kaliteli bir ses dönüşümüne katkı sağlayacaktır.

Ses endüstrisinde yoğunluklu olarak karşımıza çıkan CD endüstri standardı olarak 44.1 kHz/Saniye’de dönüştürülmüş ses içermektedir. Bu orijinal analog ses kaydının 44.100 kez örneklendiği anlamına gelmekteyken yüksek çözünürlüklü ses 96 kHz veya 192 kHz örnekleme içererek orijinal analog sinyalin daha doğru ve eksiksiz yeniden üretimini içermektedir.

Analog sesin dalga formunun anlık olarak saniyede kaç defa yakalandığını belirleyen örnekleme hızına karşılık ölçümlerinin doğruluğunu belirleyen bit derinliği, dijital yeniden üretimde sesin kalitesinde oluşacak zararları ortaya koyar. Düşük bit rate ya da bit derinliği içeren bir ses dosyasında dijital reprodüksiyonu açısından önemli bilgiler kayıp edilmiş olacaktır.

Ortalama bir CD’nin 44.1kHz/saniye örnekleme hızı içerdiğini yukarıda incelemiştik, 44.100 kez örneklenen ses bilgisi, müziğin her saniyesinde aynı sayıda örnek içermekte ve 16 bit çözünürlük ile kodlanmıştır. Yüksek ses çözünürlüklü ses formatları ise müzik örneği başına 16 milyondan fazla olası değer ile 24 bit çözünürlükle CD’den 256 kat daha fazla doğruluk içermektedir.

Hi-Res Audio Sertifikası yani yüksek çözünürlüklü ses sertifikasyonu yüksek kaliteli müzik performansı ile orijinal ses üretimi amacıyla tasarlanan Japon Ses Birliği (JAS) ile Tüketici Elektronikleri Birliği (CEA) tarafından onaylanan sertifikasyon sürecidir. Hi-Res Audio standartı ses aygıtının girdi ve çıktıları ile sinyal işlemesi için dinamik tepki aralığı en az 24 bit veri işleme genişliğine bu doğrultuda da 96 kHz örnekleme frekansına sahip olması gerektiğini içermektedir.

Kayıplı Sıkıştırma

Çevrimiçi müzik platformları Spotify ve Apple Music genellikle CD kalitesinde sesi bizlere sunarken, büyük oranda küçültme gerçekleştirirler. CD kalitesini 1.400 kbps’den 256 kbps’e kadar kalite kaybı olmaksızın sıkıştıran bu platformlar teoride işitme kapasitemizin ötesinde yer alan bilgileri sıkıştırma teknikleri ve kodekler ile ortadan kaldırırlar. Hifi ve odyofil toplulukları tarafından sıklıkla tartışılan bir konu olan bu durum, kayıplı ses ya da kayıplı sıkıştırma olarak adlandırılmaktadır.

Kayıpsız Sıkıştırma

CD ve dijital müzik platformlarından daha yüksek veri aktarım hızı gerektiren kayıpsız ve sıkıştırılmamış çözünürlüklü ses, 4.600
kbps’lik veri aktarımı ile son zamanların popüler ses sıkıştırma yöntemleri arasında yer alıyor. Tidal ve HDtracks gibi diğer çevrimiçi müzik platformlarına kıyasla yüksek çözünürlüklü ses vadeden hizmetler kayıpsız sıkıştırma yöntemi ve kullandığı codec bileşenleri ile bilgileri kaldırmadan yüksek çözünürlüklü sesleri uygun dosya boyutları ile sunuyor.

Hifi müzik dinleyicileri için müzik dinlemek ya da sistemleriyle film izlemek yalnızca kısa zamana sığdırılmış ve hızlı tüketim
aktiviteleri arasında yer almıyor. Bunun yerine hifi şarkılar ve hifi freak olarak adlandırılan hifi tutkunlarına yönelik içerikler belli bir yaşam tarzını gerektirdiği için hifi kullanım alanları da bu ölçüde değişmektedir. Hifi hoparlörler ve hifi setupların geniş alan ihtiyacı bu sistemlerin villa ve rezidans gibi yalnızca dinleme odası bulunabileceği konforu beraberinde getirmekte ve daha malikane ile konut gibi yapılarda hifi yaşam tarzının verdiği haz artmaktadır.

Elbette hifi meraklı biriyseniz ve giriş seviye hifi hoparlörler ile bu dinleme keyfine ulaşmak istiyorsanız hifi ev sinema
sistemleri ve uygulamaları da sizin için bir seçenek olabilir. Özel bir dinleme odası ihtiyacı duymayan bu sistemler sizlere piyasada yer alan popüler hoparlör ve amfiler ile ulaşamadığınız zevkleri evinizin salonunda sunabilir. Hifi sistem satın almak istiyor ancak karavan ve yat gibi hareketli araçlarda vaktinizin çoğunluğunu geçiriyor iseniz bile hifi sistemler arasında sizin için hi-fi cihazlar bulunabiliyor.